Kartica reči Reč obrađena: 28.08.2011

U sufinansiranju projekta 2015. i 2018. godine učestvovalo je Ministarstvo kulture RS

Sve fraze

Spelovanje vlaških fraza

Conv. in română:

Konv. u VNS:

Skraćenice:

Karta oblasti:

Copyright:

Br. pogleda:

1592

       

   
 (75) furśiļi pomîntuluĭ (rom. furcile pământului) sohe zemaljske  [imenica]
furśiļi-pomîntuluĭ [akc. furśiļi-pomîntuluĭ] (i. ž.) — (mitol.) furśiļi pomîntuluĭ sînt ńiskar ļamńe marĭ, raklaće la vîr, kare țîn Pomîntu să nu sa suduamă. Pi ĭaļe s-a pus Draku să ļi ruadă, mîńiuos pi Dumńeḑîu, ku kare a fuost fîrtat pănă s-a fakut Pomîntu. Ļ-ar vi dorođa ĭel, șî pomîntu ar kađa, șî lumĭa s-ar zatri tuată, numa kînd vińe vrĭamĭa la ńikruśatu să rađiśe kapu, să vadă śe sa-ntîmplă pi pomînt, vĭađe muĭeriļi kum înkonđeĭe uauļi đi Pașć, șî pănă ĭel înbļezńașće în lukro-la muĭerĭesk - furśiļi pomîntuluĭ sa mîldarĭesk, șî lumĭa skapă đi la storăńe pănă la Pașćiļi alalalt. Furśiļe-ļa sa mîldarĭesk șî ku rugamînće. Đ-aĭa aĭ nuoștri aĭ batrîń la prazńik s-a-nkinat pintru furśiļi pomîntuluĭ, da pi la pomeń babiļi ļ-a nîmeńit șî kîći un kolak, adîns fakut đ-așa trĭabă ka o krĭanguță ku o furkiță la vîr.
Sohe zemaljske su nekakva drveta velika, sa račvama na vrhu, koja drže Zemlju da se ne prevrne; na njih se okomio Đavo da ih pregrize, ljut na Boga s kojim je bio ortak dok se stvarala Zemlja. Oglodao bi ih on, i Zemlja bi pala i ljudi bi se zatrli, da ne diže glavu da osmotri šta se zbiva na zemlji, baš u vreme kada žene šaraju uskršnja jaja. Dok on tako zblenuto gleda šta žene rade, sohe se podmlade, i ljudski rod se spasi do sledećeg Uskrsa. Sohe se obnavljaju i molitvama ljudi. Zato su naši stari metanisali na slavi za zemaljske sohe, a babe su im na daćama namenjivale poseban kolač, izrađen u obliku grančice sa račkom na vrhu.

[Por.] (Prema različitim kazivačima iz Porečke Reke, zapis: Durlić, poč. XXI veka.) up. skărîļi pomîntuluĭfurkă


(stih)
Stihovi iz lautarske pesme:
A jîduvi pomîntuluĭ,
Piľipǐețî cîmpuǐluǐ,
Taǐe furśiľi pomîntuluĭ,
Da o dată, dădaorǐ,
Sa uǐtă în građina cu fluorǐ.
Ǐacă fluarǐa mǐ-a crǐescut,
Șî tamîǐe a trecut,
Pănă-n dzîoa a đi pașć,
Uou-nflurit l-a roșît,
Șă pănă pi iǐ ǐa mințît
Furśiľi pomîntuluĭ a crǐescut!

Ti židovi ispod zemlje,
Štetočine sa livada,
Seku sohe, zemne stube,
A jedanput ili dvaput
Cvetnu baštu osmatraju.
U baštici cveće raste
I tamjanom prekađuje,
Sve do dana uskršnjega
Kada jaja šaraju se.
I dok oni to gledaju
Zemne sohe zarastaju

(s. Topolnica) [Por.] (Odlomak, Durlić, „Razvitak”)

(zdrav.)
- Aj să bijam un par prîntu nuverj grijej, ape tulbure, vînturi să đia šî să nje okoljaskă. Aj să bijam prîntu furśilji pomîntuluj: să cînă Binje, să skutură Rîaljilji, să vină Binjilji ka albinjilji. — Hajde da popijemo za tmurne oblake, za mutne vode: vetrovi neka dunu i neka ih raznesu, da nas zaobiđu! Hajde da popijemo i za sohe koja drže zemlju: da drže Dobro a da stresu Zlo, neka nam Dobro dođe kao roj pčela! (s. Rašanac) [Mlava] (Odlomak, Demić, „Viminacium”).


Literatura: Паун Ес Дурлић, ЕЛЕМЕНТИ ТИТАНОМАХИЈЕ У ВЛАШКИМ МИТОЛОШКИМ ПЕСМАМА, „Развитак”, година XLVI, број 223-224, Зајечар, 2006. год, стр. 105-115.
Драган Демић, ГРАЂА ЗА ПОЗНАВАЊЕ СЛАВЕ („PRAZNJIKA”) КОД ВЛАХА У МЛАВИ, „VIMINACIVM”, 12, Зборник радова, Народни музеј Пожаревац, Пожаревац 2001, стр. 255-261.
Grupa reči: Mitologija, demonizam i narodna književnost [=40 pojmova]
Reč zapisao: Durlić Mesto: Rudna Glava Opština: Majdanpek
Područje: 05 Munćani (Porečani)
Linkovi: Slava u Mlavi, Titanomahija

IZ RUMUNSKIH REČNIKA: www.dexonline.ro I DRUGE NAUČNE LITERATURE


Când s-or roade furcile pământului. Preuzeto sa sajta Proverbe si zicatori (03.02.2012.)
Dopunska pretraga
Po gnezdu reči:  

furkă

aa
  
ăă
  
bb
  
țț
  
čč
  
ćć
  
dd
  
  
ğğ
  
đđ
  
ďď
  
ee
  
ff
  
gg
  
hh
  
ii
  
îî
  
ĭĭ
  
kk
  
ll
  
ļļ
  
mm
  
nn
  
ńń
  
oo
  
pp
  
rr
  
ss
  
şş
  
śś
  
tt
  
ťť
  
uu
  
vv
  
zz
  
žž
  
źź