Kartica sela:
Stamnica Stamńiţa [124]

(m. sg.) Stamńiśan • (m. pl.) Stamńiśeń • (f. sg.) Stamńiśană • (f. pl.) Stamńiśeańe •
pi/pe/pĭe/pră/pă đi/đe/ďe/dă klańe/klaĭe ău/zău śe/će/če/ťe ź/đ/ď/ğ
pră ń ś ź

STAMNICA (1.786 st.), ratarsko (39,9% agrarnog st.) seosko naselje zbijenog tipa, na (262 m) obalama Stamničke reke, desne pritoke Mlave, 12 km istočno od Petrovca. Površina atara iznosi 3.208 ha. U ataru ima više izvora, od kojih su značajniji, izvor ispod visa Kukuja, ispod Bresta i izvor u Botanji. Obuhvata dve glavne fizionomske celine sa šest manjih delova, Stamnicu selo (Gornji Radulovac, Skoruš sa Botanjom i nekadašnje naselje rudnika "Stamnica" - sada Specijalna ustanova za decu i omladinu) i Stačničku reku sa "krajevima" Donji Radulovac, Krivac i Debeljak. Spada u stara naselja. Pominje se pod imenom Stavnica krajem XIV v. u povelji kneza Lazara manastiru Gornjak. Pisani izvori početkom XIX v. kao samostalno selo beleže i Radulovac (1820. - 20 kuća), danas fizionomski deo naselja. Ugljenokop mrkog uglja (sa glavnim kopom u centru sela i ispostavom u Stamničkoj reci) otvoren 1935, neprekidno je radio do 1958. u selu i 1963. u Stamničkoj reci. Rudničko naselje (površine 20 ha, sa 1,5 hilj. žitelja) je planski podizano (po urbanističkom planu iz 1949) na (225-245 m) platou sa leve dolinske strane Stamničke reke, pored puta za Petrovac. Lokalna železnica (od Petrovca do rudnika u selu), izgrađena 50-ih god. XX v., služila je isključivo za prevoz uglja. St. je vlaško (slavi Mitrovdan, Sv. Alimpija, Sv. Aranđela, Petkovicu, Sv. Jovana, Beliku i Malu Gospojinu, Sv. Nikolu, Đurđic i dr.; zavetine Petrovdan i Spasovdan), starosedelačko i doseljeno iz Almaša u Erdelju, Timočke krajine, Crne Reke i Šumadije. Indeks demografskog starenja (is) kreće se u rasponu od 0,6 (1961) do 1,1 (1991). Električno osvetljenje dobija 1951, asfaltni put 1980, vodovod (za 250 domaćinstava) 1986 87, a telefonske veze 1989. god. Ima osmorazrednu OŠ "Branko Radičević" (počela sa radom 1874), Specijalnu ustanovu za decu i omladinu "Dr Nikola Šumenkovnć" (formirana 1964), dom kulture, MK, veterinarsku ambulantu i dr. Dugu tradiciju ima pečenje kreča.

• Izvor/Source: Geografska enciklopedija naselja Srbije / pod rukovodstvom Srboljuba Đ. Stamenkovića
Beograd : Geografski fakultet Univerziteta : Agena : Stručna knjiga, 2001, e.j. Stamnica
       
O poreklu stanovništva: (U pripremi!)
S T A T I S T I K A
1850.1) (Vlasi) 1866.2) (Vlasi) 1921. (Rumuni)3) 2011. (Vlasi)
Kuća Duša Svega Srba Vlaha % Vl. Svega Srba Rumuna % Rum. Svega Srba Vlaha % Vlaha Rumuna
165 992 1166 0 1129 96.83 1409 9 1400 99.36 1274 849 312 24.49 x

G E O G R A F I K A
Fizionomske karakteristike Nadmorska visina u m. Površina Tradicionalna
Tip Oblik Reljef Centar Visinski pojas ha privreda
zbijeno ? 262 3208 ratarsko

GRAĐA U REČNIKU: Reči Narodna književnost Saradnici Kazivači Etnogr. oblast: Mlava

LEGENDA: = vlaško = Vlasi i povlašeni Srbi = mešovito = romska mahala = bajaško (Romi)
1) Prvi popis u Srbiji u kome se beleže Vlasi kao posebna etnička kategorija sproveden je 1850. godine. Broj njihovih "kuća" i "duša" obradio je i objavio Jovan Gavrilović, vidi Гласник Друштва србске словесности, св. 4, Београд, 1852
2) Broj Vlaha na popisu iz 1866. obradio i objavio statističar Vladiomir Jakšić, u delu:  В. Якшич, О племенном составе населенiя в Княжестве сербском, Типографiя Майкова, С. Петербург, 1872
3) Od Berlinskog kongresa (1878. g.) do kraja II sv. rata, sve administracije Srbije, Kraljevine SHS i Jugoslavije, smatrale su Vlahe Rumunima, i tako su ih tretirale u svojim zvaničnim državnim popisima!
x u rubrikama popisa iz 2011. godine o značava mesta u kojima je broj popisanih lica bio manji od 3 (Strategija, p. 19
Broj pogleda : 900

aa
  
ăă
  
bb
  
țț
  
čč
  
ćć
  
dd
  
  
ğğ
  
đđ
  
ďď
  
ee
  
ff
  
gg
  
hh
  
ii
  
îî
  
ĭĭ
  
kk
  
ll
  
ļļ
  
mm
  
nn
  
ńń
  
oo
  
pp
  
rr
  
ss
  
şş
  
śś
  
tt
  
ťť
  
uu
  
vv
  
zz
  
žž
  
źź